Interviewen is een vaardigheid die je met vallen en opstaan leert. Je hebt in eerdere artikelen al gelezen hoe je de geïnterviewde op zijn gemak stelt. Dit helpt je om de meest authentieke antwoorden te krijgen. Voor een geslaagd interview heb je meer nodig, goede vragen.
Het belang van goede vragen
Door goede vragen te stellen bouw je een band op. Je bent immers écht geïnteresseerd, en er ontstaat een gesprek en niet alleen maar een vragenvuur. Open vragen zijn hier heel geschikt voor. Een open vraagt begint altijd met wie, wat, waar, wanneer, hoe of waarom.
Maar een open vraag doet meer. Hij geeft ook focus. Vaak zijn de mensen die je interviewt erg bezig met de camera en hun eigen antwoorden. Ze gaan voor jou denken (‘Vindt hij/zij dit wel een goed antwoord?’) of zijn bezig met hun voorkomen op de camera. Een open vraag triggert de creatieve rechterhersenhelft, waardoor de meeste geïnterviewden al hun hersencapaciteit nodig hebben voor een fatsoenlijk antwoord en hun pose moeten laten vallen.
Uiteindelijk bestaat een interview uit allerlei verschillende soorten vragen die je in een soort samenspel met elkaar gebruikt. Ik zet alle soorten vragen voor je op een rijtje.
Verschillende soorten vragen
Feitvraag
Bij een feitvraag stel je een vraag waarbij het antwoord te controleren is. Het zijn vaak vragen die ‘vooraan’ in het geheugen liggen. De antwoorden zijn feitelijk en controleerbaar.
Voorbeelden:
•‘Wanneer is uw boek uitgekomen?’
•‘In welk jaar is deze brug gebouwd?’
Je kunt feitvragen gebruiken om de geïnterviewde op zijn gemak te stellen. Hij kan deze feiten vaak makkelijk oplepelen omdat het zijn specialiteit is.
Gesloten vraag
Bij een gesloten vraag stel je een vraag die een kader geeft aan antwoorden. Vaak geef je zelf de mogelijke antwoorden of gaat het om een ja-neevraag.
Voorbeelden:
•‘Heb je een diploma?’
•‘Wat vond u van deze voorstelling? Leuk, stom of geen mening?’
De gesloten vraag stel je vaak als je langdradige antwoorden wilt inkorten. De geïnterviewde moet hier wel bondig op antwoorden en zal (hopelijk) ook bij een volgende meningvraag een wat korter antwoord geven.
Meningvragen
Bij een meningvraag stel je een persoonlijke vraag. Het antwoord is dan ook uniek. Dit zijn meestal antwoorden waar de geïnterviewde lang over moet nadenken en waarbij hij zich zal afvragen hoe dit op video overkomt. Afhankelijk van de persoon kan het antwoord dus uitgebreid zijn, of wat afgemeten. Jij als interviewer moet je afvragen of je meer informatie wilt. In de uiteindelijke film zijn dit meestal de interessantste antwoorden.
Voorbeelden:
•‘Wat voel je daarbij?’
•‘Wat vind je daarvan?’
•‘Waarom denkt u dat?’
Een meningvraag komt meestal in de vorm van een open vraag. Vaak is dit het moment dat je uitgebreide antwoorden krijgt. Afhankelijk van de gewenste eindlengte moet je je als interviewer afvragen of dit wel zo handig is. Vaak vraag ik dan ook direct hierna (met een glimlach) of het ook wat korter kan.
Suggestieve vraag
Bij dit soort vragen zit je eigen mening al in de vraag verwerkt. Dit kun je bewust doen om een mening van de geïnterviewde ‘los te weken’. Je vraagt eigenlijk om een reactie op je eigen mening. De antwoorden kunnen — net zoals bij de meningvragen — erg interessant zijn voor de kijker.
Voorbeelden:
•‘Word je hier zelf niet geïrriteerd van…?’
•‘Wat is er dan mis met…?’
Zeker als je de vraag weghaalt in de montage, is de emotie van de betreffende respondent goed te zien bij het antwoord. Erg relevant als je op zoek bent naar een authentieke reactie.
Echovraag
Met een echovraag herhaal je het antwoord, ter bevestiging of om het antwoord te benadrukken. De geïnterviewde kan denken dat je het niet goed hebt begrepen of gaat een en ander nog eens goed benadrukken. De versterkte emotie die daar weer uit voortkomt, kan weer heel krachtig zijn voor je video.
Voorbeeld:
•‘Vind je zwembaden echt een bron van bacteriën?’
Ook hier kun je authentieke antwoorden verwachten. Een echovraag kan een risico vormen omdat de geïnterviewde mogelijk denkt dat jij hem niet begrijpt. Dat kan irritatie opleveren, maar je kunt compenseren met een paar goede open vragen.
Uiteindelijk bestaat een goed interview uit verschillende soorten vragen. Door de vragen in de juiste volgorde te stellen, stel je de geïnterviewde op zijn gemak en kun je wat sturen in de lengte van het antwoord.